PRILIKE U TEOČAKU UOČI AGRESIJE

Političko sigurnosna situacija na području Opštine Ugljevik 

Nakon uvođenja političkog višestranačkog sistema u bivšoj SFRJ i nakon završenih višestranačkih izbora u Bosni i Hercegovini (1991. godina), dvije su političke stranke dobile većinu glasova birača, a time i zastupnika u parlamentu Skupštine Opštine Ugljevik. To su bile stranke SDS i SDA Bosne i Hercegovine. U februaru 1992. godine počeo je da se ostvaruje planirani, sistematski velikosrpski projekat na prostoru sjeveroistočne BiH. Sve je već odavno bilo pripremljeno, te je zvanično, 8. oktobra 1991. godine, proglašena SAO Semberije i Majevice, sa Bijeljinom kao glavnim gradom. Tog dana je i javno objavljeno odcjepljenje ovog dijela od teritorije države BiH. U tim prvim danima februara mjeseca 1992. godine pripremljeni su logori za Muslimane na širem području Bijeljine, napravljeni spiskovi nepodobnih, razvijena je strategija zastrašivanja, pljačke, progona, protjerivanja i ubijanja nesrpskog stanovništva, a posebno muslimanskih intelektualaca sa ovih prostora.

U neposrednoj blizini rodne kuće u Vražićima (dolina rijeke Šibošnice) 29. 11. 1991. godine, srpske paravojne formacije i rezervisti JNA zarobljavaju i odvode Abdulaha Kovačevića koji je kao pravnik bio zaposlen u Termoelektrani Ugljevik. Avdo Kovačević je ubijen samo zato što je ukazivao i upozoravao na strahote koje se spremaju Muslimanima na ovim prostorima i cijeloj BiH, te zbog činjenice da je bio autor Elaborata o formiranju Općine Čelić i njenog odvajanja od Općine Lopare. Kovačevićevo unakaženo tijelo je 6. januara 1992. godine pronađeno na brdu Žunovo (izbačen iz helikoptera) u neposrednoj blizini njegove kuće u Vražićima.

Rezultati referenduma od 1. marta 1992. godine pokazali su da je ubjedljiva većina građana BiH glasala za svoju jedinstvenu, nezavisnu i nedjeljivu državu. Međutim, nezadovoljni ovakvim ishodom referenduma, Karadžić, JNA i predstavnici SAO Semebrije i Majevice7 pokreću strašnu mašineriju smrti, zastrašivanja i protjerivanja Bošnjaka u Zvomiku, Bijeljini, Janji i na području Opštine Ugljevik.
Zbog različitih programskih opredjeljenja i dijametralno suprotnih stavova o političkom, ekonomskom i svakom drugom ustrojstvu RBiH, u parlamentu Općine Ugljevik je dolazilo do političkih sukoba i razmimoilaženja između bošnjačkih i srpskih delegata i legalnih predstavnika.
Analizirajući političko-sigurnosnu situaciju na području Opštine Ugljevik, koja je bila nepovoljna za bošnjačko-muslimanski narod, odbornici SDA Skupštinskog parlamenta Opštine Ugljevik dana 2. 4. 1992. godine definitivno napuštaju rad u parlamentu Opštine Ugljevik i organizuju rad Općinskog odbora SDA u Teočaku. Od tog datuma na građane Teočaka počinje tiha, ali i javna, agresija i prijetnje od strane vojnih i civilnih predstavnika tadašnje Opštine Ugljevik. Te prijetnje ogledale su se u čestim dolascima policijskih patrola iz Ugljevika u Teočak, stalnim prijatnjama i pritiscima na radnike Muslimane u Rudniku i Termoelektrani „Ugljevik" da ne dolaze na posao. Sa posla su istjerani Omer Đedović i Bego Islamović jer im se ne garantuje sigurnost. Također, bilo je ograničeno kretanje ljudi i roba pravcem Teočak-Bijeljina, Teočak-Tuzla, Teočak-Sapna-Zvornik. Sastavni dio prijetnji bili su i nenajavljeni dolasci civilnih predstavnika iz samoproglašene SAO Semberije i Majevice na pregovore na kojima su ultimativna iznosili svoje radikalne stavove da se preda svo civilno i vojno naoružanje, da imaju plan za sistemsko iseljavanje stanovništva iz Teočaka preko Crvenog Brda i Priboja, kao i iznošenje drugih zahtjeva koji su uglavnom bili ultimativni i sa malim, gotovo bezuslovnim rokovima za njihovo izvršenje.

Faksimil ultimatuma komandanta 1. majevičke brigade, 1992. godina.

Sa druge strane, vojni komandanti sa područja Opštine Ugljevik ultimativno su tražili predaju naoružanja od građana Teočaka, o čemu svjedoči i prepiska pisma i odgovor Kapetana Hajre od 9. augusta 1992. godine koja je upućena komandantu 1. majevičke brigade, majoru Sirniću.

Faksimil Hajrinog pisma iz 1992. godine.

7 SAO Semberija (Srpska autonomna oblast Semberija) ili SAO Sjeveroistočna Bosna je bila srpska autononma oblast u Saveznoj Republici Bosni i Hercegovini. Postojala je od 1991. do 1992. godine, kada se ujedinila sa ostalim srpskim oblastima Bosne i Hercegovine i formirala Republiku Srpsku. Glavni grad ove oblasti bila je Bijeljina. SAO Semberija je bila poznata i pod nazivom SAO Semberija i Majevica, ili SAO Sjeveroistočna Bosna.